Jak po grudzie

Zgodnie z postanowieniami Komisji Regulacyjnej ds. Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Warszawie w ręce bielskich Żydów wrócił kirkut w Wadowicach, a w zamian za teren spod wyburzonej synagogi w Skoczowie, Wyznaniowa Gmina Żydowska w Bielsku-Białej otrzymała działkę budowlaną, która sprzedana zostanie po to, aby naprawić dach na domu przedpogrzebowym na skoczowskim kirkucie. - Nie udało się wygrać sprawy dotyczącej blisko trzech tysięcy grobów na cmentarzu żydowskim w Białej, gdzie znajduje się bielski Polsport. Chcieliśmy zwrotu gruntu niezabudowanego. Poza tym nie wyobrażałam sobie, że moglibyśmy się nie upomnieć o miejsce, gdzie spoczywa tylu Żydów. Jednak moje złe przeczucia się sprawdziły - powiedziała Dorota Wiewióra, szefowa bielskiej Wyznaniowej Gminy Żydowskiej. Od kilku lat jest tam tablica upamiętniająca kirkut. Nie zmienia to jednak faktu, że zakład stoi na grobach wielu mieszkańców Bielska i Białej.

Nadal nie została uregulowana sprawa zwrotu mienia należącego do gminy przed II wojną światową w Żywcu. Pierwsza rozprawa w tej sprawie odbyła się w czerwcu ubiegłego roku. Chodzi o zwrot działki w centrum miasta. Przed II wojną światową stały w tym miejscu oprócz synagogi, także szkoła żydowska i dom kantora. Obecnie znajduje się Zespół Szkół Budowlano-Drzewnych, największa placówka oświatowa w regionie. Prawie trzy lata temu starostwo wraz z gminą rozpoczęło ugodowe rozmowy z bielskimi Żydami, którzy mieli odstąpić od roszczeń do terenu w zamian za co starostwo miało odrestaurować kirkut. Konserwator zabytków postawił jednak wysokie wymagania co do odnowienia obiektu. Okazało się, że potrzeba na to 150 tys. zł. Takich pieniędzy powiat nie ma. Starostwo zdecydowało się więc wystąpić o pomoc do departamentu ds. wyznań Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. MSWiA wniosek zaakceptował i przesłał do resortu finansów. Tam sprawa utknęła w miejscu. Ostatecznie zwrotem działki zajęła się Komisja Regulacyjna. Na drugiej rozprawie, która odbyła się kilka dni temu komisja wezwała starostwo o uzupełnienie wniosków o ważne dokumenty dowodowe. Stanisław Kucharczyk, rzecznik starostwa poinformował, że najważniejszą kwestią jest obecnie udowodnienie, iż w zasobach nowej szkoły nie ma nawet fragmentu zabudowań należących do Żydów. Gdyby tak było, wówczas starostwo powinno byłoby m.in. zaproponować gminie żydowskiej inny budynek, w zamian za ten, który by obecnie wykorzystywało.

- W naszej sytuacji nie ma jednak takiej konieczności, bo zespół szkół wybudowany został od podstaw. Zgadzamy się natomiast z wnioskiem gminy żydowskiej o przekazanie jej jakiegoś gruntu w zamian za ten, na którym powstał obiekt. Mamy już kilka propozycji, ale na razie nie chcemy ujawniać o jakie działki chodzi - stwierdził. Jakby tego było mało zagmatwała się także sprawa cmentarza żydowskiego w Bielsku-Białej. Pod koniec ubiegłego roku okazało się, że już od kilku lat widnieje on jako pomnik niegrzebalny. Rada Miejska podjęła już uchwałę o zmianie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, żeby przywrócić cmentarzowi jego właściwy charakter. Tak naprawdę bowiem samo sformułowanie, iż jest to pomnik niegrzebalny niczego nie wyjaśnia, komplikując jedynie całą sprawę. Bielska gmina żydowska nie komentuje tych faktów.