Odkryto pozostałości dawnego ratusza w Bielsku-Białej. Zaskakująca historia budynku

11 lutego w siedzibie bielskiego Miejskiego Zarządu Dróg, który jest inwestorem przebudowy, odbyła się rada budowy placu Wojska Polskiego.

Przełomowe wnioski przedstawili trzej badacze dziejów naszego miasta: Piotr Kenig, dr Grzegorz Madej i dr Bogusław Chorąży z Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej, którzy ponownie przeanalizowali dostępną dokumentację archiwalną.

Historycy potwierdzili, że fundamenty, odkryte przez archeologów w północno-wschodniej części placu, są z pewnością pozostałościami XVIII-wiecznego ratusza w Białej. Jednak, jak wynika z zachowanych dokumentów, odkryty budynek funkcję ratusza pełnił tylko do 1750 roku. Później działała tu karczma – zwana zamiennie austerią, a ratusz przeniesiono do budynku w południowej pierzei placu.

Ma to doniosłe znaczenie, bowiem dotąd uważano, że konfederaci barscy właśnie w tym budynku 31 października 1769 roku podpisali akt utworzenia Generalnej Rady Stanów Skonfederowanych, tzw. Generalności.

- Ten dokument oczywiście został podpisany, ale - jak wyjaśnił historyk Piotr Kenig - odbyło się to w ratuszu przeniesionym 19 lat wcześniej do nowej siedziby. Odkryte niedawno w centralnej części placu pozostałości stanowiły już wtedy siedzibę karczmy, którą z pewnością odwiedzali konfederaci, ale w nieco innym, bardziej towarzyskim celu.

Skąd zatem pomyłka? Historycy są zdania, że w błąd wprowadził potomnych pierwszy badacz historii miasta, inicjator tutejszego ruchu muzealnego Erwin Hanslik. To on pierwszy w swoich opisach określił karczmę na rynku w Białej (choć wcześniej ratusz) mianem dawnego ratusza… i tak już zostało. Dopiero dzisiejsze badania, wywołane ostatnimi wydarzeniami, prostują nieco pogmatwaną historię.

W obliczu nowych faktów obiekt dla państwa polskiego nie stanowi szczególnej wartości historycznej. Pomimo to zostanie poddany dodatkowym badaniom archeologicznym, podobnie jak przylegający do niego teren. Archeolodzy w najbliższym czasie skupią się także na poszukiwaniu pozostałości po wadze miejskiej oraz nawarstwień dawnego bruku.

Badania archeologiczne na placu budowy prowadzone są w trakcie prac inwestycyjnych na placu Wojska Polskiego. Kieruje nimi archeolog Tomasz Wąsowski.

Obecny na spotkaniu w MZD Jarosław Maciejewski reprezentujący Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków zapowiedział zmianę decyzji z dotychczasowej formy nadzoru archeologicznego na badania archeologiczne. Potwierdził jednak, że na obszarze już przebadanym, prace będą mogły postępować.

Firma wykonawcza musi więc wprowadzić zmiany w zaplanowanym harmonogramie działań, a część robót wstrzymać w oczekiwaniu na efekty pracy archeologów. MZD został zobowiązany do zabezpieczenia odkrytych fundamentów, które w dalszym etapie zostaną przykryte płytą nowego placu.