Wyjątkowi goście w Beskidach. Można tam spotkać wilki, niedźwiedzie i rysie. Co zrobić, kiedy spotkamy drapieżnika?

- Beskid Żywiecki jest jedną z nielicznych ostoi niedźwiedzia w Polsce i trzeba o nią dbać. Powinniśmy się cieszyć, że niedźwiedzie są nie tylko w Bieszczadach i Tatrach, ale także Beskidach - stwierdziła dr hab. Sabina Pierużek-Nowak, prezes Stowarzyszenia dla Natury Wilk w Twardorzeczce na Żywiecczyźnie.

Trudno powiedzieć, ile w Beskidach jest niedźwiedzi, gdyż drapieżniki te żyją na ogromnych powierzchniach, dochodzących do tysiąca metrów kwadratowych, w sumie przemieszczają się po całym Beskidzie Żywieckim, również są aktywne po słowackiej stronie. Naukowcy ze Stowarzyszenia dla Natury Wilk są jednak pewni, że samice - nie wiadomo jedna czy dwie - dość regularnie rozmnażają się w Beskidzie Żywieckim.

Powinniśmy je szanować i pozwolić im żyć, zwłaszcza że teraz jest ten okres, kiedy u niedźwiedzi jest ruja, zaczynają intensywnie wędrować po terenie, żerować na borówkach, bo muszą nazbierać odpowiednią ilość tłuszczu na zimę, żeby ją przetrwać. Jeśli będziemy im zaburzać ten proces pobierania pokarmu, to dla nich oznacza to zagrożenie życia. Dotyczy to zwłaszcza samic, które rodzą młode w zimie, więc wcześniej muszą zgromadzić dużo tego tłuszczyku, żeby wykarmić młode - mówi szefowa Stowarzyszenia dla Natury Wilk.

Podkreśla, że po pierwsze najważniejszą sprawą jest, żeby na spacerach w górach prowadzić psy na smyczy, ponieważ swobodnie biegające psy straszą zwierzęta, wyganiają je z miejsc, gdzie one ukrywają się przed turystami. Po drugie: trzeba także trzymać się szlaku, bo szlak jest miejscem, którego niedźwiedzie unikają i tylko w ostateczności się na nich pojawiają, głównie nocą, kiedy nie ma na nich ludzi.

- Musimy nauczyć się takiej koegzystencji i szacunku, że wchodzimy miejsce, które jest domem dla tych zwierząt. One nie mogą przenieść się do miasta, bo to nie jest ich środowisko. Turystyka w górach często jest powodem niepokojenia zwierząt, zwłaszcza dotyczy to turystów z psami - mówi dr Pierużek-Nowak. Dodaje, że turyści w Beskidach dzielą się na dwie grupy. Tych, którzy zupełnie lekceważą to, iż wchodzą na teren dużych drapieżników i zachowują się jak na dyskotece czy deptaku w centrum miasta. Ale są też osoby wykazujące dbałość o przyrodę, m.in. prowadzące psy na smyczach.

Niedźwiedzie w Beskidzie Żywieckim żyją w okolicy Babiej Góry, Romanki, Rysianki i Wielkiej Raczy.. Popularne misie to jednak generalnie samotniki. W grupie możemy spotkać jedynie samice z młodymi czy bardzo rzadko samca i samicę podczas krótkiej rui.

Oto kilka porad od członków Stowarzyszenia dla Natury "Wilk".

• Niedźwiedzie nie lubią być zaskakiwane! Jeśli spacerujesz lub jedziesz na rowerze przez obszar występowania niedźwiedzi tuż przed lub po zmroku, albo też wcześnie rano, zaznacz swoją obecność. Najlepiej jest wydawać jakieś dźwięki – można na przykład podśpiewywać, klaskać, rozmawiać, a jadąc rowerem od czasu do czasu używać dzwonka.
• Nie wędruj samotnie, jeśli to możliwe, idź z grupą. Grupy są głośniejsze i łatwiejsze do wykrycia przez niedźwiedzie. Jeśli wiatr wieje od ciebie w kierunku niedźwiedzia, ma on największe szanse wykryć twoją obecność i oddalić się.
• Nie spuszczaj psa ze smyczy. Pies może natknąć się na niedźwiedzia, rozdrażnić go szczekaniem, a potem przyprowadzić wprost do ciebie.
• Nigdy nie zbliżaj się do zauważonego niedźwiedzia! Każdy osobnik ma swoją przestrzeń prywatną, której naruszenie może wywołać agresję. Nigdy nie próbuj podchodzić do niedźwiedzia, żeby go sfotografować.
• Nie dokarmiaj niedźwiedzi. Zabieraj wszelkie odpadki i opakowania po żywności ze sobą, nie wyrzucaj ich w lesie, nie zostawiaj w leśnych koszach na śmieci i na parkingach przy lesie. To zwabia niedźwiedzie w obszary, w których przebywają ludzie.

1. Zatrzymaj się w jak największej możliwej odległości i pozwól się zidentyfikować. Mów do niedźwiedzia spokojnym głosem i poruszaj szeroko rękami. Niech niedźwiedź wie, że jesteś człowiekiem. To powinno zapobiec podchodzeniu zwierzęcia bliżej, lub co gorsza stawaniu na dwóch łapach, żeby mieć lepszy widok i możliwość zwąchania intruza.

   Postawa stojąca nie jest u niedźwiedzia objawem agresji, lecz ciekawości. Jeśli niedźwiedź stoi i wydaje się być spokojny, możesz spróbować się powoli odwrócić i wycofać, ale jeśli widzisz kątem oka, że niedźwiedź zaczyna iść za tobą, zatrzymaj się natychmiast.

2. Nie uciekaj, nie biegnij! Pamiętaj, że człowiek nie jest w stanie biec szybciej niż niedźwiedź, który może osiągnąć 50-60 km na godzinę. Niedźwiedzie, podobnie jak psy, zwykle biegną za uciekającymi zwierzętami. Jeśli niedźwiedź zaczyna podchodzić, nadal machaj ramionami i mów zdecydowanym tonem do niedźwiedzia.

   Jeśli jest coraz bliżej, mów głośniej i bardziej agresywnie, używaj narzędzi wywołujących hałas (np. stukaj kijem o drzewo), natomiast nigdy nie naśladuj odgłosów wydawanych przez niedźwiedzia ani też nie wydawaj piskliwych dźwięków.

3. Jeśli niedźwiedź pomimo tych wszystkich działań podejdzie bardzo blisko i zaczyna Cię dotykać, połóż się płasko na brzuchu, z ramionami osłaniającymi głowę i szyję, albo na boku w pozycji płodu, z głową wciśniętą między kolana i ramionami obejmującymi nogi. Udawaj „martwego”.

   Zazwyczaj niedźwiedź uznaje w takiej sytuacji, że zagrożenie zostało wyeliminowane, zawraca i zaczyna się oddalać. Nie podnoś się, pozostań nieruchomy, tak długo, jak to możliwe. Jeśli wstaniesz za szybko, niedźwiedź może wrócić i ponowić swój atak. Wówczas ponownie połóż się i leż nieruchomo.

Niedźwiedzie w Beskidzie Żywieckim. Filmik można zobaczyć TUTAJ